Փոքր ազգերի համար միշտ էլ դժվար է եղել գոյատևելը: Քաղաքակրթության զարգացումը միայն խաբուսիկ ձևով է անդրադառնում նրանց պաշտպանվածության վրա: Խոշոր «շնագայլերն» անդադար հակված են կուլ տալու փոքր ու տկար ձկներին:
Հենց դա է մարդկության, ընդհանրապես համաշխարհային պատմությունը:
Ցավոք:
Սակայն տոկալ ու պաշտպանվել է պետք, շնագայլերն անխոցելի չեն:
ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ
Մի թիզ հողի համար, մի կարատ ոսկու, մի սրվակ նավթի,
գերիշխանության, հռչակի համար
մոլեգնող, պղծող, դավող ու «քցող»,
խենթացող ազգեր, պետություններ ու խառն զորագնդեր-
լլկում են, սպանում ու ցեղասպանում,
ավիրում են ու գլխատում, քերթում,
վառում են, կախում ու գերեվարում,
կորցնում են անհետ, առնում բռան մեջ,
մատնում սովի ու համաճարակի:
Ամենասաստիկ գիշատիչերն են նրանք աշխարհի -
դարեդար՝ մեղմ ու բարեվայելուչ տեսք են առնում, բայց
ներքուստ կրկնակի վայրագ են դառնում,
նրանք ամենուր և գիշեր ու տիվ
սուրում են ամեն որսի ետևից,
իրարից վերջին ոսկորն են խլում,
միմյանց աչքերն են հանում անխնա:
Եվ այլայլվում է, երկմտում Աստված -
դեռ չի հանդգնում փակել արնաներկ ճամփեքը նրանց…
Հրանտ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ